Φίλε-φίλη Ory Angel,
ευχαριστούμε για τις παρατηρήσεις που έστειλες. Πριν ακόμα όμως απαντηθούν κάποια ζητήματα που βάζεις, νιώθουμε την ανάγκη να ξεκαθαρίσουμε κάποιες παρανοήσεις.
Πρώτα από όλα, θέλουμε να πούμε πως η κριτική που προσφέρει το κείμενο δεν αφορά απλά τον μηχανισμό προπαγάνδας, την στατιστική κουλτούρα της επίσημης ενημέρωσης, και τις επιδράσεις της στο κοινό. Ούτε και την δομή της πολιτικής εξουσίας σε περιόδους κρίσης. Αυτο που προσπαθήσαμε να κάνουμε ήταν να εντάξουμε την πρόσφατη καταστροφή στην ιστορική διάσταση που της αξίζει, φωτίζοντας την μέσα στην ολότητα των καπιταλιστικών σχέσεων, όπως αυτές προκύπτουν από την ύπαρξη και κυριαρχία των βασικών πυλώνων: μισθωτή εργασία, παραγωγή αξίας, φετιχισμός του εμπορεύματος, ανταλλαγή. Με λίγα λόγια, τον κόσμο του κεφαλαίου και του κράτους του.
Ξεκινώντας από εκεί λοιπόν, δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε πως το "μοναδικό πρόβλημα με την πυρηνική ενέργεια είναι η ασφαλής χρήση της και η διαχείριση των αποβλήτων". Δεν είμαστε καθόλου κοντά στον στείρο πριμιτιβισμό που βλέπει προπατορικά αμαρτήματα στην ύπαρξη και μόνο της τεχνολογίας. Από την άλλη, όπως υποστηρίξαμε και στο κείμενο, όποια και αν είναι η αξίωση της επιστήμης, δεν μπορεί με τίποτα να παρουσιάζεται ως ουδέτερη. Αντιθέτως, ορίζεται από το κοινωνικό σύστημα το οποίο την παράγει. Με αυτή την έννοια, θεωρούμε παραπλανητικό να τίθεται το θέμα σαν ένα απλό ζήτημα σωστής διαχείρισης. Δεν υπάρχουν σωστά περιεχόμενα με λάθος μορφές.
Αν το πρωτεύον, για εμάς, κοινωνικό ζήτημα υποκαθίσταται από τεχνικά ζητήματα διαχείρισης, τότε ήδη βλέπουμε την καπιταλιστική λογική του εμπορεύματος να υπερισχύει. Η κοινωνία δεν είναι ένα αυτοματοποιημένο γίγνεσθαι, το οποίο με κάποιες αλλαγές στην επιφάνεια του (βλ. την διαχείριση του) μπορεί να επιφέρει τις πολυπόθητες ανατροπές και την απελευθέρωση.
Κατά δεύτερον, επέτρεψε μας να αμφισβητούμε τα υποτίθεται αυτονόητα ωφέλη που έχει αποκομίσει το ανθρώπινο γένος από την ραδιενέργεια και τις χρήσεις της. Δεν έχουμε την πουτέλεια να κρατάμε και τον σκύλο χορτάτο και την πίτα ολόκληρη. Αν οι ακτινογραφίες συνεισφέρουν στην πρόληψη κάποιων ασθενειών, η χρήση της ακτινοβολίας για την αντιμετώπιση τους έχει δεχθεί σκληρή και σεβαστή κριτική από πολλές πλευρές. Είναι λοιπόν μόνο θέμα διαχείρισης η τεχνολογία, ή αποτυπώνει και μια ολόκληρη λογική που φτάνει στην καρδιά του ζητήματος, δηλ. στο πώς αντιλαμβανόμαστε την έννοια της ασθένειας, πόσο την εντάσσουμε σαν συνολικό ζήτημα στις κοινωνικές σχέσεις, πως προσεγγίζουμε την "θεραπεία" της;
Βέβαια έχεις δίκιο πως το θέμα δεν είναι εκεί (μόνο, θα προσθέταμε): συμφωνούμε πως δεν είναι η ύπαρξη της μορφής ενέργειας καθ'εαυτή που ορίζει και την στάση μας απέναντι της. Αλλά είναι, πιστεύεις, ουδέτερη και τυχαία η επιλογή ανάπτυξης συγκεκριμένων μορφών ενέργειας έναντι άλλων; Διαμορφώνεται αυτή η επιλογή μόνο με βάση την δυναμική που μπορεί να προσφέρει η κάθε ενέργεια; Θεωρούμε κάπως αφελές να πιστεύει κανείς πως, ενώ στην ολότητα του το καπιταλιστικό σύστημα είναι πάνω από όλα κάτι που διαφεύγει από τον κοινωνικό έλεγχο, ξαφνικά, στην περίπτωση της τεχνολογίας συναντάμε μια εξαιρετική ουδετερότητα. Πόσο μάλλον όταν η κριτική απέναντι σε αυτήν βαφτίζεται εμμέσως οριακά δεισιδαιμονική (όπως νομίζουμε πως υπονοεί η αναφορά σου στον ηλεκτρισμό.) Αν θέλεις, επιτρέπουμε στον εαυτό μας με μεγάλη χαρά την "αντι-επιστημονική" θέση του να διαχωρίζουμε τον ηλεκτρισμό από την πυρηνική ενέργεια, αν μη τι άλλο λόγω της απόλυτα καταστροφικής εμβέλειας της δεύτερης. Η συμβολική σχέση ανάμεσα στην ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας και την άρνηση της ιστορίας έχει μια τρομακτική πρακτική εφαρμογή, της οποίας τα αποτελέσματα λουζόμαστε με κάθε βροχοπτωση (και όχι μόνο).
Τέλος, και χωρίς καμία επιστημονική υποστήριξη, συμφωνούμε με αυτό που γράφεις πως "δεν υπάρχουν ενέργειες που πριμοδοτούν το κέρδος (και την κουλτούρα του) και άλλες που αντιστέκονται σ'αυτό." Όλες οι μορφές ενέργειας είναι υπό τον έλεγχο της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Είτε είναι ανανεώσιμες είτε όχι. Αυτό νομίζουμε πως είναι προφανές. Πάλι όμως, δεν φτάνουμε στο σημείο να υποννοήσουμε κάποια ουδετερότητα τεχνολογική, και κατ' επέκτασιν κοινωνική, απέναντι στις μορφές ενέργειας.
Η άρνηση των ειδικών ρόλων της τεχνολογίας εμπεριέχει και την άρνηση να αναλάβουμε εμείς τέτοιο ρόλο. Το πρόβλημα για εμάς θα ήταν να προβάλλουμε, με επιστημονική τεκμηρίωση, "προτάσεις για την συλλογική διαχείριση των ενεργειακών πηγών", όπως ζητάς. Όχι μόνο επειδή, όπως είπαμε, το θέμα δεν είναι απλά μια αλλαγή στην διαχείριση του υπάρχοντος. Ζητούμενο της κοινωνικής κριτικής είναι, μεταξύ άλλων, να αναδείξει με ποιό τρόπο κατηγορίες που εμφανίζονται ως ουδέτερες είναι στην πραγματικότητα ενταγμένες στην ολότητα μιας κοινωνικής σχέσης. Εάν η ριζοσπαστική κριτική καταφέρει να εκφράσει με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο αναπαράγουμε και αφομοιώνουμε δυνάμεις εκτός του ελέγχου μας, θα έχει ήδη καταφέρει πολλά. Και αν, η ανθρωπότητα καταφέρει να φανταστεί και να φτιάξει το μέλλον της απαλλαγμένη από τις σχέσεις της ανταλλαγής, από την δικτατορίας του χρήματος και της αξίας, είμαστε σίγουροι ότι θα διαλέξει και τις κατάλληλες -μη-καταστροφικές- μορφές ενέργειας που θα ανταποκρίνονται στις νέες κοινωνικές σχέσεις που θα διαμορφώσει.
cognord
cognord
